جعبه قرص هوشمند برای سالمندان باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟
جعبه قرص هوشمند می‌تواند یک وسیله بسیار کاربردی و مفید برای تمام کسانی باشد که به طور روزانه تعداد زیادی قرص استفاده می‌نمایند. در واقع جعبه قرص هوشمند یک دستگاه الکترونیکی در نظر گرفته می‌شود که تعداد زیادی دارو در آن نگهداری می‌گردد و زمان مصرف این داروها به طور خودکار و بر اساس تنظیمات صورت گرفته، کاملا دقیق و منظم اعلام می‌شود. برای جعبه قرص هوشمند نامهای دیگری مانند یادآور دیجیتال دارو و یا یادآور دارو نیز به کار برده می‌شود. این دستگاه به وسیله باتری کار می‌کند و معمولا باتری استفاده شده در آن از نوع دکمه‌ای است که طول عمر زیادی دارد. جعبه قرص هوشمند دارای یک اپلیکیشن است که توسط کاربر باید بر روی گوشی همراه هوشمند نصب گردد. کاربر می‌تواند این اپلیکیشن را از طریق اسکن نمودن بارکد موجود بر روی بدنه جعبه قرص هوشمند، دانلود نماید. با نصب اپلیکیشن جعبه بر روی گوشی همراه، اتصال جعبه قرص هوشمند و گوشی کاربر صورت می‌پذیرد و سپس کاربر با ورود به برنامه‌های موجود، می‌تواند داروهای مورد نظر خود را اضافه کند.
بعد از افزودن نام داروها باید زمان و میزان مصرف هر یک از آنها به طور دقیق مشخص گردد. با رسیدن زمان مصرف هر کدام از قرصها، گوشی کاربر به او هشدار داده و بر روی جعبه نیز چراغی چشمک می‌زند و زنگ هشدار جعبه به صدا در می‌آید.در صورتی که قرصها مصرف نشوند، بعد از چند دقیقه هشدارها مجددا تکرار می‌گردد تا خوردن قرص را یادآوری کند. جعبه قرص هوشمند به چندین محفظه تقسیم بندی شده است که هر کدام از محفظه‌ها برای قرار دادن قرص خاصی است. بر روی هر محفظه نیز چراغ جداگانه‌ای تعبیه گردیده است تا زمان مصرف هر کدام از قرصها به طور مجزا نشان داده شود. بر اساس داده‌هایی که در اپلیکیشن موجود بر روی گوشی کاربر ثبت می‌گردد، الگوی مصرف قرصها بسیار راحت در اختیار کاربر و اطرافیان او قرار می‌گیرد. در این اپلیکیشن برنامه خاصی با نام «پیدا کردن جعبه قرص» وجود دارد که در صورت گم شدن جعبه مورد استفاده قرار می‌گیرد. به این صورت که اگر جعبه گم شود، با ورود به این برنامه در اپلیکیشن از جعبه صدایی به گوش می‌رسد و همچنین چراغ آن روشن می‌گردد تا مکان آن در تاریکی نیز قابل تشخیص باشد.
جعبه قرص هوشمند در چه مواردی کاربرد دارد؟
نحوه صحیح مصرف دارو بر طبق آن چیزی که پزشک تجویز نموده است، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و نیاز به مدیریت دقیق دارد. در واقع این نحوه استفاده از دارو است که عملکرد آن را تعیین می‌کند. با توجه به این موارد جعبه قرص هوشمند برای افرادی که به میزان زیادی دارو مصرف می‌نمایند و هر یک از آنها را در زمان‌های مختلف و با دُزهای متفاوتی باید مورد استفاده قرار دهند، بسیار مناسب است. فراموشی در مصرف دارو می‌تواند عواقب بدی در پی داشته باشد. هر چند فراموشی در میان سالمندان بیشتر اتفاق می‌افتد اما امروزه به دلیل مشغله‌های زیاد در زندگی روزمره، رده‌های سنی پایین‌تر نیز دچار این عارضه می‌گردند. بنابراین جعبه قرص هوشمند برای تمامی سنین می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد اما در سالمندان به دلیل استفاده بیشتر دارو و احتمال فراموش نمودن مصرف آنها بسیار مهم تلقی می‌شود. همچنین برای سالمندان مصرف به موقع و مناسب داروها بسیار حیاتی است و استفاده نامناسب عواقب جبران ناپذیری دارد.در بسیاری از موارد دیده شده است که سالمندان داروها را اشتباه مصرف نموده‌اند. به طور مثال از یک قرص در طول روز دو بار به اشتباه مصرف کرده‌اند و قرص دیگر را اصلا نخورده‌اند.
این اشتباهات ممکن است باعث بدحالی افراد شود و یا حتی گاهی منجر به مسمومیت‌های شدید گردد. بر اساس آمار اعلام شده و تحقیقات صورت گرفته حدود 55 درصد از سالمندان داروهای خود را طبق دستور پزشک مورد استفاده قرار نمی‌دهند. طبق این آمارها سالانه تعداد زیادی از سالمندان به دلیل تداخل دارویی و یا استفاده از دوز زیاد یک دارو، به بیمارستان مراجعه می‌نمایند. با توجه به عوارض مختلف و دردناکی که در اشتباهات مصرف دارو در میان سالمندان رخ می‌دهد، بهترین گزینه برای مدیریت صحیح و برنامه ریزی شده مصرف داروها می‌تواند استفاده از جعبه قرص هوشمند باشد.
ویژگی‌های مهمی که برای یک جعبه قرص هوشمند ضرورت دارد
جعبه قرص هوشمند باید سبک باشد تا به راحتی بتوان آن را حمل نمود و در شرایطی مانند مسافرت و مهمانی‌ها نیز قابل استفاده باشد. با توجه به تعداد بالای قرص‌های مصرفی در سالمندان، بهتر است که این جعبه دارای چندین محفظه نگهداری مجزا برای هر قرص بوده تا نگرانی عدم مصرف آنها وجود نداشته باشد. اندازه هر یک از محفظه‌های این دستگاه یکی از ویژگی‌های مهم آن محسوب می‌گردد. به عبارت دیگر باید طراحی آن به گونه‌ای باشد که قرصها یا کپسول‌هایی با اندازه بزرگ نیز در آن جای گیرند. گاهی اوقات نیز به دلیل حساسیت یک دارو به رطوبت و نور باید آن را به همراه پوشش اصلی داخل جعبه قرار داد بنابراین اندازه استاندارد محفظه‌های جعبه باید طوری باشد که انواع قرصها و یا حتی برش قرص همراه با پوشش اصلی نیز در آن جای گیرد. اما برای داروهایی که در جعبه نمی‌توان قرار داد مانند داروهای تزریقی و شربت‌ها که نیاز به نگهداری در یخچال دارند، با گذاشتن علامتی در محفظه مربوطه می‌توان زمان استفاده از آن دارو را مشخص نمود. از دیگر ویژگی‌هایی که در این دستگاه الکترونیکی باید به آن اهمیت داده شود، مواد اولیه‌ای است که در تهیه و تولید آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. مواد اولیه برای تولید این دستگاه باید کاملا بهداشتی باشد و متناسب با نگهداری مواد خوراکی در نظر گرفته شود.
اکثر سالمندان به طور مداوم از قرص و دارو استفاده می‌نمایند. بنابراین رعایت نظافت این جعبه الکترونیکی بسیار مهم است و در استفاده طولانی مدت از آن حتما باید تمیز و شسته شود. با توجه به این نکته، قابلیت شستشوی راحت جعبه قرص هوشمند می‌تواند از مزیت‌های آن محسوب گردد. پس باید اجزای آن مانند محفظه مربوط به قطعه الکترونیکی و درب‌های هر یک از محفظه‌ها را بتوان جدا نمود تا به راحتی شسته و پاکیزه شود. از دیگر مزیت‌هایی که برای این جعبه می‌توان بیان کرد، شفاف بودن درب محفظه‌های آن است. این شفافیت باعث می‌شود که داخل جعبه قابل مشاهده باشد و بتوان مقدار داروی باقیمانده را دید.یک امتیاز بسیار مهم که در این جعبه‌ها به طور ویژه برای سالمندان باید در نظر گرفته شود، باز و بسته شدن آسان درب محفظه‌هاست، زیرا در سالمندان ضعف جسمانی وجود دارد. علاوه بر به کار بردن قفلهایی که باز و بسته شدن راحتی دارند، باید هر یک از محفظه‌ها نیز به طور مستقل باز و بسته شوند. یک جعبه قرص هوشمند باید به گونه‌ای طراحی گردد که در صورت صدمه دیدن و خراب شدن هر یک از اجزای آن، قابل تعمیر باشد و برای تمام قسمت‌های آن قطعات یدکی به میزان زیاد و با قیمت مناسب در بازار وجود داشته باشد.
برای سالمندان بهترین جعبه قرص هوشمند مدلی است که ساده‌ترین روش استفاده را دارد. در واقع باید قابلیت‌ها و عملکردهای این دستگاه طوری تنظیم گردد که همه به سادگی بتوانند از آن بهره ببرند. چراغ‌های راهنمایی که روی این دستگاه‌ها به کار برده می‌شود از جمله مزیت‌های راحتی کار محسوب می‌گردد.همچنین هشداردهنده‌های مختلفی که به صورت نوری و صوتی برای این دستگاه دیجیتال در نظر گرفته می‌شود، عدم استفاده دارو و یا استفاده نادرست آن را به کمترین میزان ممکن می‌رساند که این امر برای سالمندان بسیار حیاتی و مهم است. معمولا در جعبه قرص هوشمند گزینه تنظیم صدای هشدار نیز وجود دارد که دارای حالت‌های مختلف مانند صدای بلند، کوتاه و خاموش است. قابلیت تنظیم صدا برای این دستگاه از جمله مزایای آن به شمار می‌آید.
وجود حافظه طولانی مدت برای جعبه قرص هوشمند ضروری است. این ویژگی مخصوصا برای استفاده سالمندان بسیار مهم محسوب می‌گردد. چرا که در صورت داشتن حافظه بلند مدت حتی با برداشتن باتری دستگاه نیز اطلاعات و داده‌های قبلی موجود بر روی دستگاه از بین نمی‌رود و تنظیمات آن حفظ می‌گردد.این تنظیمات و اطلاعات ورودی تا زمانی که خود کاربر آنها را تغییر ندهد، باقی می‌مانند. این دستگاه می‌تواند به گونه‌ای تنظیم گردد که حتی برای داروهایی با مصرف ماهانه نیز قابل استفاده باشد.در واقع برای این حالت باید بازه زمانی بین مصرف داروها طولانی‌تر تعریف گردد. به طوری که اگر این فاصله زمانی سه ماهه در نظر گرفته شود، می‌توان داروهایی که هر سه ماه یک بار باید مصرف گردد را نیز بدون فراموشی و به موقع استفاده نمود. این ویژگی جعبه قرص هوشمند برای استفاده سالمندان بسیار عالی و بی‌نظیر است. همچنین برخی از جعبه های قرص هوشمندی که توانایی نشان دادن داروهای فراموش شده را دارند نسبت به سایر جعبه‌ها از مزیت ویژه‌ای برخوردارند که در میان سالمندان نیز پر طرفدار هستند.
چگونگی مصرف درست دارو برای سالمندان
مصرف درست و به موقع داروها در سالمندان بسیار پر اهمیت است و باید توجه ویژه‌ای به آن گردد. هر فرد سالمندی قطعا از داروهایی استفاده می‌نماید که برای سلامتی او ضروری است و صرف نظر کردن از خوردن آنها یا مصرف بیش از حد دوز مشخص شده آنها می‌تواند عواقب سخت و صدمات جدی را ایجاد کند. اغلب داروها اثر بخشی فوری ندارند و به همین دلیل برخی سالمندان مصرف این داروها را قطع می‌کنند. همچنین بسیاری ازداروها دارای عوارض جانبی مانند تهوع، سرگیجه و استفراغ هستند که موجب می‌شود، سالمندان از خوردن آنها اجتناب کنند.
بنابراین با توجه به این موارد باید مصرف دقیق و مناسب دارو در سالمندان به طور صحیحی مدیریت گردد. برای داشتن یک سیستم مدیریتی درست و منظم در مصرف داروی سالمندان باید نکات مهم زیادی را مورد توجه قرار داد. یکی از موارد مهم این است که توضیحات خلاصه و مفیدی درباره هدف استفاده از دارو برای سالمند ارایه شود تا آگاهی لازم در مورد داروی مصرفی خود را به دست آورد و بداند که این دارو باید به طور مداوم استفاده شود تا اثرگذاری و عملکرد صحیح داشته باشد و باعث بهبود بیماری او گردد. چون بر اساس مطالعات انجام شده بسیاری از سالمندان به دلیل عدم آگاهی از چگونگی اثر بخشی داروها در برابر مصرف آنها مقاومت می‌نمایند. بنابراین با رفع ابهاماتی که برای سالمندان وجود دارد، می‌توان آنها را تشویق به مصرف به موقع دارو نمود.
برخی از سالمندان به دلیل داشتن آلزایمر ممکن است برای مصرف صحیح داروهای خود دچار مشکل شوند و نتوانند به موقع و منظم آنها را مورد استفاده قرار دهند. سردرگمی سالمندان در هنگام استفاده داروها می‌تواند به دلیل عدم وجود یادآوری‌های مناسب برای آنها باشد. عدم وجود سیستم برنامه ریزی شده و دقیق یادآوری ممکن است منجر به این شود که سالمندان دوز اشتباهی از دارو را بخورند و یا زمان مصرف دارو را فراموش نمایند. این اشتباهات در اغلب موارد باعث بستری شدن سالمندان شده و عواقب جدی را در پی دارد.
در دوره سالمندی علاوه بر آلزایمر، افراد با مشکلات زیاد دیگری روبرو می‌شوند. از جمله مسایل جدی مربوط به این دوران می‌توان به کاهش قدرت بینایی اشاره نمود.در صورت ضعف بینایی سالمندان قادر به خواندن برچسب‌های روی داروها نخواهند بود و در نتیجه نمی‌توانند از دستورالعمل‌هایی که پزشک برای هر دارو نوشته است، آگاهی یابند. این موضوع ممکن است آنها را از مصرف داروها به طور کلی منصرف نماید و یا در صورت مصرف دچار اشتباهاتی گردند. برای جلوگیری از بروز چنین مشکلات و اشتباهاتی باید یک سیستم نظارتی مناسب جهت یادآوری مصرف دارو در زمان مشخص به وجود آید.برای کمک به سالمندان در این شرایط و داشتن مدیریت مناسب در زمینه مصرف دقیق دارو باید هماهنگی های لازم را انجام داد. با توجه به بالا بودن تعداد داروها در این سنین بهتر است که همه داروهای مصرفی در یک مکان قرار گیرند تا دسترسی به آنها آسان باشد. توصیه می‌شود که داروها در جای خشک و خنک و دور از گرما و رطوبت باشند.بهتر است محل نگهداری داروها مکانی باشد که به میزان زیادی در معرض دید است، چرا که در این صورت بیشتر مورد یادآوری قرار می‌گیرد. می‌توان برای ساماندهی و ایجاد نظم بیشتر در سیستم مصرف مناسب دارو، فهرستی از تمام داروهایی که استفاده می‌شود، تهیه نمود و در آن نام دارو، تعداد دفعات مصرفی همراه با دوز مورد نیاز روزانه و همچنین اطلاعاتی در مورد دستورالعمل پزشک را عنوان کرد.
در این فهرست تهیه شده باید مراقب تداخل دارویی برخی از داروها با یکدیگر بود. جدا کردن قرصها و داروهای سالمندان برای مصرف یک هفته از جمله کارهایی است که در یادآوری مصرف دارو بسیار مؤثر است.در نهایت باید هر چند وقت یکبار تمام داروها را بررسی نمود و آنهایی را که منقضی شده‌اند، جدا کرد. به طور کلی باید گفت که برای داشتن تمام این نکات در کنار یکدیگر، استفاده از جعبه قرص هوشمند می‌تواند بهترین انتخاب باشد.
واحد تحقیق و توسعه مجتمع چاپ و بسته بندی کیان مهر
