جذابیت در بسته بندی

بسته بندی های قدیمی تنها برای محافظت از کالا ساخته می شد و هیچ گونه جذابیت ظاهری نداشت. این بسته بندی ها معمولاً یک جعبه چوبی یا مقوایی بزرگ بود که محصولات مختلف به صورت فله ای درون آن ریخته می شد و برای جابجایی به بازار فروش، انتقال داده می شد. کم کم بسته‌بندی های خاصی، برای اجناس کوچک اما با قیمت زیاد ساخته شد، اما باز هم بسیاری از آن بسته بندی ها به صورت بسیار ساده طراحی میشد و غیر از تعداد اندکی، باقی بسته بندی ها طرح ساده‌ای داشتند و طرح خاصی روی آن بسته بندی ها انجام نمی شد. با پیشرفت تکنولوژی و ساخت دستگاه های ابتدایی چاپ و تولید بسته بندی، کم کم افرادی که در امر تجارت فعالیت می کردند، به این نتیجه رسیدند که برای جذب مشتری بیشتر می توانند از بسته بندی های جذاب تری استفاده کنند.

در ابتدا برای محصولات کوچک اما با ارزش مانند سنگ های قیمتی، جواهر آلات و محصولات کوچک پر ارزش، بسته بندی های خاصی را با صرف هزینه سنگین و کار زیاد، در مدت زمان طولانی می ساختند. اینگونه بسته بندی ها که گاهی با مواد ارزشمند، طلاکاری یا نقره کاری می شد و یا به دست هنرمندان معروف آن زمان، طرح های بسیار زیبایی بر روی آنها کشیده می شد، پس از گذشت سالیان دراز و قدیمی شدن این بسته بندی ها، ارزش آنها نسبت به جواهراتی که قرار بود درون آن بسته بندی محافظت شود بیشتر می شد. این بسته بندی های ارزشمند هم اکنون به عنوان یک اثر هنری شناخته می شوند. بسیاری از این بسته بندی های منبت کاری یا معرق و یا طلا و نقره کاری شده، در موزه ها معروف جهان نگهداری می شوند و یا در بورس های معروف دنیا با قیمت های بسیار بالایی خرید و فروش می‌شوند.

 اما با پیشرفت تکنولوژی اینگونه بسته بندی ها با صرف هزینه کمتر و در زمان کوتاه تر ساخته می شوند. کم هزینه بودن چاپ و ساخت بسته بندی، این امکان را به تولید کنندگان می دهد که برای محصولاتی که ارزش خیلی بالایی هم ندارند، بسته بندی های خاص و جذابی تولید کنند. در اوایل صنعتی شدن جهان، صنایعی که محصولات مختلف را تولید می کردند، تعداد کمی بودند و خیلی هم با یکدیگر رقابت نداشتند و هر کدام از این شرکت ها و کارخانه ها مشتریان خاص خود را در مناطق خاصی از کشورشان داشتند. اما کم کم با زیاد شدن شرکت ها و تولید کنندگان محصولات خاص کم کم محصولاتشان به صورت رقابتی درآمد و هر شرکت تلاش می‌کرد که با جلب نظر مشتریان و راضی نگه داشتن کسانی که از محصول مورد نظر خریداری کرده‌اند، به تعداد مشتریان خود اضافه کنند. یکی از راه هایی که برای جلب مشتری بسیار مناسب است، تبلیغات و بازاریابی است. کم کم با پیشرفت دانش بازاریابی در تجارت، دست اندرکاران و تولید کنندگان به این نتیجه رسیدند که بسته بندی هر محصول اولین تبلیغات برای آن محصول خاص است و اگر بسته بندی از جذابیت ظاهری برخوردار باشد، به جذب مشتری بیشتر کمک می کند.

 بسته بندی جذاب محصول یکی از راه های جلب مشتریان به شمار می رود و در تجارت نوین بسیار حائز اهمیت است. برندها و شرکت‌های معروف جهانی از این موضوع برای فروش هرچه بیشتر محصولات خود بهره می برند.

خصوصیات یک بسته بندی جذاب

دانش بسته بندی، از در کنار هم قرار گرفتن هنر و تکنولوژی به وجود می آید. در واقع تکنولوژی کمک می کند که سازندگان بسته‌بندی، محصولی را تولید کنند که از مواد مورد نظری که درونش است، به خوبی محافظت کند و هنر طراحی آن نشان می دهد که آن محصول چگونه می‌تواند برای مشتریان جذاب تر و دوست داشتنی تر باشد. برای جذاب بودن یک بسته بندی، رنگ ها، شکل ها، نوع طراحی و حتی روش چاپ جزو عامل های موثر به شمار می رود. سازندگان و طراحان بسته بندی های درجه یک، مسائلی را مانند بهداشت، مقاومت در برابر عوامل محیطی و محافظت کالا در زمان حمل و نقل آن و محافظت از کالای درون بسته بندی را حتماً رعایت می‌کنند.

طراحی جدید

 خلاقیت در طراحی و چاپ بسته بندی یکی از مهم‌ترین مسائل به شمار می‌رود، زیرا هرچه خلاقیت در طراحی بسته بندی محصولات زیباتر به نظر برسد، مشتریان بیشتری را به سوی خود می کشد و می تواند باعث شود آن محصول بهتر به نظر برسد. منحصر به فرد بودن یک بسته بندی از نوع طراحی جعبه و چاپ طرح و رنگ های خاصی که با محصول درون بسته بندی رابطه داشته باشد و در بسته بندی های پیش از خود سابقه نداشته باشد، شناخته می‌شود. البته جنس محصول حرف اول را در جذب مشتری ایفا می کند. اما زمانی که محصولات مشترکی از کیفیت یکسانی برخوردار باشند و یا کیفیتشان نزدیک به هم باشد، عواملی مانند یک بسته بندی منحصر به فرد می‌تواند مشتریان زیادی را به طرف محصول مورد نظر بکشد.

استفاده از اشکال مربوط

در طراحی و چاپ بسته بندی می‌توان از شکل های مختلف استفاده کرد. این اشکال می توانند به صورت عکس و یا طراحی کارتونی باشد. گاهی اوقات بهتر است که این اشکال مربوط به کالای داخل بسته بندی و نشان دهنده خصوصیات مربوطه با آن باشد. اما در مواقعی هم نیاز نیست که طراحی روی بسته بندی مستقیماً به کالا مربوط باشد. شکل هایی که بر روی بسته بندی طراحی می‌شود، باید بر اساس سلیقه جامعه هدف طراحی شده باشد. مثلاً اگر آدامس یا خوراکی دیگری که معمولاً توسط بچه ها استفاده می‌شود داخل بسته بندی باشد، می توان از شکل های کارتونی که در حال مصرف آن خوراکی هستند، استفاده کرد. در مواردی دیگر مانند پودر و یا مایع ظرفشویی، عکس و یا نقاشی کارتونی ظرف ها و یا قاشق و چنگال بر روی آن بسته بندی طراحی می‌شود و یا اگر لوازم یدکی خودرو درون بسته بندی قرار دارد، طرحی از یک ماشین که این لوازم یدکی مربوط به آن ماشین باشد، طراحی می‌شود و روی بسته بندی قرار می گیرد.

طراحی ساده جعبه

بسته بندی هر محصول برای محافظت از آن محصول ساخته شده است و باید از استحکام مناسبی برخوردار باشد و در زمانی که از جایی به جای دیگر در حال حمل و نقل است، صدمه نبیند و یا زمانی که در انبار گذاشته شده است، در زیر فشار کالای درون بسته‌بندی صدمه نبیند. اما زمانی که بدست مصرف کننده می رسد، اگر برای باز شدن نیاز به کارهای پیچیده باشد، مشتری کلافه می‌شود و بسته بندی را از بین می برد تا به کالا برسد. اما اگر بسته بندی به صورتی طراحی شود که زمان جابجایی، استحکام جعبه و محافظت از کالای درون بسته بندی به خوبی انجام شود و باز شدن آن بسته بندی هم به راحتی انجام گردد، کسی که از کالا استفاده می کند، خاطره خوبی از طرح بسته بندی کالای شما در ذهنش می ماند و اگر دوباره آن کالا را در همان بسته بندی ساده ببیند باز هم به راحتی آن کالا را خریداری خواهد کرد.

استفاده از رنگ های مختلف

 رنگ یکی از مهمترین عوامل در یک طراحی خوب برای بسته بندی کالا است. استفاده از رنگ های متناسب با مصرف و کاربرد کالا می‌تواند معرفی کننده بسیار خوبی برای آن کالا باشد. اگر کالا را افراد خاصی در جامعه مصرف می کنند، مثلاً کودکان، باید از رنگ های شاد کودکانه استفاده شود که بیشتر توسط آنها مورد توجه قرار می گیرد و بچه ها را به سمت خود می کشد. کالاهای صنعتی معمولاً از رنگ آبی تیره و سیاه برای طراحی بر روی بسته بندی کالاهای خود استفاده می کنند. در واقع طراحان و گرافیست های حرفه ای برای هر موضوعی رنگ خاصی را در نظر گرفته اند. طراحان حرفه ای بر این عقیده هستند که هر رنگی می تواند معرفی کننده خصوصیات کالا باشد و یا اینکه جامعه هدف آن کالا را به سمت کالای مورد نیازشان بکشاند. دنیای رنگ ها دنیای بسیار زیبا و شگفت انگیزی است و طراحان بسته بندی های مختلف می توانند بسته بندی های خود را به این دنیا وارد کنند و از رنگ های زیبا و گوناگونی، در طراحی و چاپ بسته بندی خود بهره ببرند.

نوشته روی بسته بندی

نوشته هایی که روی بسته بندی وجود دارد، نام شرکت و نام محصول هستند. نوع نوشتن این نام ها بسیار مهم است زیرا نوشتن نام شرکت و نام محصول به نوعی معرفی نامه کالا است. طراحان ماهر و حرفه ای برای نوشتن این نام ها از فونت های مختلفی استفاده می کنند. نوع نوشتن، اندازه حروف، شکل خط، بزرگ یا کوچک بودن حرف ها، زبان نوشتاری، رنگ حروف و رنگ پس زمینه نوشته، بسیار مهم هستند و هر کدام از آنها می توانند حال و هوای بسته بندی را به سمت و سوی خاصی بکشاند. بنابراین این مهم است که از چه فونتی و برای چه کالایی استفاده شود. ممکن است این نوشته ها به زبان های مختلفی باشند، ممکن است این نوشته ها به صورت خوشنویسی و یا به صورت حروف تایپی باشد. مهم این است که نوشته ای که بر روی بسته بندی وجود دارد، بتواند چشمگیر و جالب توجه باشد تا به این وسیله کالای درون خود را بهتر به مشتریان و مراجعین معرفی نماید. امروزه ایده های خلاقانه و جذاب در طراحی بسته بندی بیشتر در مسئله نوشته روی بسته بندی ها است.

موارد ایمنی که باید روی بسته بندی قید شود

 برخی از کالاها در زمان استفاده دستورالعمل های خاصی دارند. برای استفاده از برخی کالاها مانند کالاهای برقی، باید احتیاط های لازم انجام شود. وظیفه طراح یک بسته بندی خوب این است که این اطلاعات را به خوبی و به صورت واضح و خوانا بر روی بسته بندی چاپ کند تا مصرف کنندگان بتوانند به راحتی و با مطالعه آن از کالای مورد نظر بهره ببرند، بدون اینکه خطری متوجه آنها شود. بر روی بسته بندی باید علامت ایمن بودن کالا درج شده باشد.

بسته بندی و محیط زیست

آلودگی های زیست محیطی در این دوران، یکی از مهمترین و خطرناک ترین مسائلی است که گریبان جامعه جهانی را گرفته است. افزایش مصرف کالاهای یکبار مصرف که هر کدام از آنها دارای یک بسته بندی هستند، مخصوصاً اقلام خوراکی، به این آلودگی ها دامن زده است. در حال حاضر در سراسر جهان بحران آلودگی پلاستیکی وجود دارد. بسته بندی هایی که به صورت مدرن ساخته می‌شود، باید به گونه‌ای باشد که به راحتی بازیافت شود. در بسته بندی هایی که از پلاستیک استفاده می‌شود، پس از مصرف کالا، به خصوص کالاهای خوراکی، به دور انداخته می شوند و یا در طبیعت رها می شوند. حتی اگر این بسته بندی ها درون سطل زباله انداخته شوند، پس از دفع زباله ها، به درون محیط زیست رسوخ می‌کنند و برای محیط زیست مشکل آفرین می شوند. بسیاری از دوستداران محیط زیست سعی می کنند که تا اندازه ای که می توانند از این گونه کالاها که بسته بندی شان با محیط زیست سازگار نیست، استفاده نکنند. پس طراحان و سازندگان بسته بندی ها، باید مسائل زیست محیطی را نیز در تولیداتشان مد نظر قرار دهند. به همین منظور و برای جلوگیری از رخدادهای مخرب محیط زیستی، از مواد اولیه‌ای، در تولید بسته بندی استفاده می‌شود که به راحتی در محیط تجزیه می شوند و هیچ ضرری به محیط زیست وارد نمی سازند یا اگر مجبور هستند که از پلاستیک و مواد مانند آن استفاده کنند. باید توضیحاتی بر روی بسته بندی مواد نوشته شود که مصرف کننده را به انداختن ظرف پلاستیکی به داخل سطل بازیافت تشویق کنند.

امنیت کالا درون بسته بندی

 افرادی که یک کالای جدید را خریداری می‌ کنند، انتظار دارند که این کالا پیش از خرید آنها، کاملا استفاده نشده باشد و در اصطلاح آن دست نخورده باشد. بسته بندی هر کالا باید این مسئله را تأمین نماید. حتماً بسته بندی کالاها باید از پلمب برخوردار باشد. گاهی بر روی درب بسته بندی بهتر است که هولوگرام مخصوص چسبانده شود و تا به وسیله آن بتوان محصول پلمپ را تشخیص داد. اصطلاح آکبند، برای کالاهایی به کار می رود که هیچگونه دست خوردگی به بسته بندی کالا وارد نشده باشد و بسته بندی آن کالا کاملاً صحیح و سالم باقی مانده باشد. با این تعریف مشخص می‌شود که بسته بندی وظیفه دست نخوردگی کالا را هم بر عهده دارد.

امروزه تولید و طراحی بسته بندی کالاهای مختلف به یک علم تخصصی تبدیل شده است و همواره شرکت های بزرگ و برندهای شناخته شده جهان بودجه هنگفتی در این زمینه تخصیص می دهند که نشان دهنده اهمیت این مقوله است.

واحد تحقیق و توسعه مجتمع چاپ و بسته بندی کیان مهر